Het woord 'start-up' kwam nog niet in het woordenboek voor. Toch is dat wat Škoda-oprichters Václav Leurin en Václav Klement eind 1895 hadden: een beginnend bedrijfje, dat fietsen maakte. In 1906 reed de eerste auto van Škoda naar buiten. Wat gebeurde er in de tien jaar die hieraan vooraf gingen?
In 1895 stond er nog geen enkele garage in Mladá Boleslav, de thuisstad van Škoda. Laurin en Klement vestigden zich dan ook in een provinciestadje aan de rand van de Tsjechische regio Bohemen. Al snel stond hun bedrijf bekend om zijn vakmanschap en de uitstekende kwaliteit van de fietsen die het maakte. Die kon je bovendien met een vroege vorm van private lease aanschaffen. Bijzonder, want huurkoop was in die tijd ongekend.
Twee paardenkrachten
In het begin was een personeelsuitje zo georganiseerd; er waren slechts drie medewerkers in dienst, onder wie een leerling. Al in het eerste jaar groeide het aantal personeelsleden naar 21. Hierna volgde de eerste mechanische draaibank, die aangedreven werd door een stoommachine met twee paardenkrachten. De eenvoudige werkplaats begon zowaar op een kleine fabriek te lijken. Het aanbod bestond inmiddels uit vijf verschillende fietsen met de modelnaam Slavia.
Robuuste toerfietsen
De rolverdeling tussen Laurin en Klement was klip en klaar. Laurin was de man van de technologische innovaties terwijl zijn makker Klement meer een visionair in het algemeen was het bedrijf wist te promoten. Met resultaat: in augustus 1898 was de productie ruimschoots verdrievoudigd. Nieuw in het aanbod waren robuuste toerfietsen en lichtgewicht semi-racefietsen.
Op naar Parijs
In de herfst van 1896 besloot Klement een bezoek te brengen aan Parijs. Niet zozeer om de Eiffeltoren te zien, die toen nog maar zeven jaar oud was, maar om inspiratie op te doen. De Franse hoofdstad was in die tijd het middelpunt van de autosport. Hij kocht er een 'motocyclette', zeg maar een vroegere motorfiets.
Rare plek
Heel blij was Klement niet met zijn aankoop; de motor bevond zich op een volgens hem rare plek, net boven het voorwiel. Bovendien deed de motor het alleen als hij er zin in had. Onderweg naar huis kwam hij ongelukkig ten val en verloor hij een voortand. Dat moet beter, dacht de onfortuinlijke Klement. Uiteindelijk bedachten de Škoda-oprichters het concept van de moderne motorfiets zoals-ie nu nog in gebruik is.
Tien keer de jaarproductie
Op 18 november 1899 presenteerden Laurin en Klement in Praag twee motorfietsen aan de pers: de L&K type A en B die onder de merknaam Slavia verkocht werden. Klement nam de marketing op zich en zorgde ervoor dat een bekende Londense motordealer een grote order van 150 exemplaren plaatste. Vergis je niet: dat was tien keer de jaarproductie! En daar bleef het niet bij. Slechts drie maanden later kwamen daar bestellingen uit Duitsland bij. Heel gek was dat niet, omdat de motorfietsen in hun klasse op een internationale beurs in Frankfurt een prestigieuze prijs hadden gewonnen.
Het begin was er
In de zomer van 1900 trok in Praag een ander, vreemd voertuig van L&K de aandacht van verbaasde voorbijgangers. De enige overeenkomst met een auto zoals we die nu kennen, waren de vier wielen. Twee handgrepen deden dienst als stuurwiel. En net als bij een motorfiets, zat de passagier achter de bestuurder. Toegegeven: het was meer een motorfiets met vier wielen, maar het begin van de eerste Škoda-auto was er. Het zou nog vijf jaar duren voordat-ie productieklaar was.
Uitpuilende prijzenkast
In juni 1901 pakt L&K de handschoen op door voor het eerst mee te doen aan een internationale race, van Parijs naar Berlijn. Al snel volgden de nodige overwinningen. Tegen 1904 produceerden Laurin en Klement motorfietsen met één, twee en vier cilinders, evenals lucht- als watergekoelde motoren. De prijzenkast begon inmiddels uit te puilen van de talrijke racetrofeeën.
Het succes bleef niet onopgemerkt. De Duitse fabrikant Seidel & Naumann kocht op een gegeven moment de licenties van de Slavia-motorfietsen. Hier werkten 2800 mensen. L&K telde ‘slechts’ 310 medewerkers. De merknaam Slavia werd door de Duitsers gewijzigd in Germania.
Eerste auto van Škoda
In het tiende jaar van L&K besloten de mannen ook te stoppen met de productie van fietsen. Het bedrijf had inmiddels 355 medewerkers in dienst en was gevestigd op een terrein dat maar liefst 9500 vierkante meter besloeg. Laurin en Klement gingen een nieuwe uitdaging aan: het bouwen van een heuse auto! Deze Voiturette A uit 1906 is de eerste auto van Škoda.
Grootste autofabrikant
De komst van de Voiturette A is een mooie bekroning van de eerste tien jaar van L&K. Een periode van succes en innovatie. Een Tjechische start-up uit een provinciestad die grote Europese bedrijven versteld doet staan met technische innovaties. In de tien jaar die hierna volgen, groeit het bedrijf uit tot de grootste autofabrikant van het vroegere Oostenrijks-Hongaarse rijk, dat 50 miljoen inwoners telde.
Anno 2023 kan Škoda terugkijken op een rijke traditie van 128 jaar ontwikkeling en productie van personenauto's. Begin november onthult Škoda het volgende hoofdstuk, de volledig nieuwe Škoda Superb.